In 1968 nam de linkse studentenorganisatie Politeia het plan op om, in hun woorden, ''twee belangrijke vertegenwoordigers van respectievelijk de sociaal-democratie en het Marxisme in een openbaar debat de degens te laten kruisen'''. Deze vertegenwoordigers waren respectievelijk de toekomstige premier Joop den Uyl, en Ernest Mandel. Het was niet de eerste keer dat de twee in debat gingen; negen jaar eerder organiseerde dezelfde studentenvereniging een discussie tussen Mandel en Den Uyl over ''De betekenis van het marxisme voor de socialistische theorie''. En twee jaar later zouden de twee nogmaals ''hamer en sikkel kruisen'', zoals het affiche voor deze bijeenkomst (zie afbeelding) verkondigde, ditmaal over het thema ''arbeidersraad of parlement''.
De inleidingen van het eerste debat werden gepubliceerd in het PvdA-tijdschrift ''Socialisme & Democratie'' (vol. 16, nr. 7-8), te downloaden vanaf de website van het Documentatiecentrum Nederlandse Politieke Partijen (DNPP). Van het derde debat is helaas geen verslag beschikbaar, maar over het debat uit 1968 (over ''De politieke konsekwenties van de machtsverhoudingen in Europa'') werd door Politeia een brochure uitgebracht. Deze brochure, met de twee inleidingen en een verslag van de discussie, is nu hier te downloaden.
Meer dan een halve eeuw na datum is dit debat natuurlijk grotendeels van historisch belang. Toch zijn er elementen uit de discussie tussen de twee die nog steeds van belang zijn, en hun echo's hebben in het huidige debat over het stranden van het Corbyn-project in Groot-Brittannië, het einde van de campagne van Bernie Sanders en anderzijds de regeringsdeelname van Podemos in Spanje. De opmerkingen van Den Uyl over toenemende differentiatie binnen de arbeidersklasse zijn bewaarheid geworden. Anderzijds valt niet te ontkennen dat Mandel gelijk had toen hij stelde dat de sociaal-democratie door zich te richten op het verwerven van invloed in het staatsapparaat inderdaad een verbetering van de levensstandaard van werkende mensen bewerkstelligd had, maar er niet in geslaagd was een groeiende concentratie van economische macht in particuliere handen te voorkomen.